نوعی شیرینی جویدنی و لاستیکی مانند بوده که شامل ژلاتین، شکر، مواد افزونی و آب است که ژلاتین به آن بافت ژلهای و الاستیکی میدهد. این ترکیب را هانس رایبل اهل آلمان در سال 1922 اختراع کرد.
برخلاف تصورات که ژلاتین موجود در این ماده را مفید برای استخوان سازی و تأمینکننده کلسیم و پروتئین ژلاتین بدن دانسته و برخی آن را جایگزین میوه در رژیم غذایی کودکان کردهاند؛ باید گفت ژلاتین موجود در آن نوعی پروتئین حیوانی بوده و بسیاری از آمینواسیدهای ضروری را ندارد؛ بنابراین ارزش غذایی بسیار کمی داشته و منبع خوبی برای تأمین کلسیم نیست. در علم تغذیه، پاستیل و مواد غذایی مشابه آن را کالری تهی مینامند؛ زیرا با وجود برابر بودن کالری ۱۰۰ گرم از آن با کالری یک وعده غذایی کامل، هیچ ماده مغذی نداشته و جایگاه آن در رأس هرم غذایی بوده که باید میزان مصرف بسیار کمی داشته باشد.
انواع پاستیل
با توجه به مواد افزودنی، طعم، مواد اولیه، کیفیت و حتی طرح، آنها را به انواع مختلفی تقسیم میکنند. به طور مثال پاستیلهای تولید شده با کنسانتره میوهها که با نمونههای حاوی اسانس میوه متفاوت است و حتی حالتپذیری این خوراکی باعث شده تا در هنگام تهیه مواد اولیه آن را در قالبهای متنوع ریخته تا اشکال مختلفی مثل نوشابهای، خرسی، دندانی و… ساخته و به بازار عرضه شود. آنها از نظر مواد اولیه به سه دسته ساده، طعم دار و شکری تقسیم میشوند. تکههای آن به علت بافت ژلهای خود به هم میچسبند برای مانع شدن از چسبیدن آنها به هم سطوح آنها را کمی آغشته به روغن میکنند که باعث براق شدن آنها میشود که به آن پاستیل ساده میگویند. برخی دیگر را به شکر آغشته کرده و برخی دیگر را به مواد طعم دار. این طعم دهندهها که غالباً ترش یا ملس هستند باعث میشوند که افراد با ذائقههای مختلف از این خوراکی جذاب استفاده کنند. مارشمالو نوعی پاستیل پرطرفدار است که از نظر مواد اولیه کمی تفاوت دارد و برخلاف آبنبات بافتی بسیار نرم و پاکی دارد که ترکیبات اولیه آن شامل شکر، آب، ژلاتین و شربت ذرت است.
کاربرد پاستیل
برای شرح دادن خواص و کاربردهای آن باید گفت که متخصصان تغذیه به دو گروه مخالفان و موافقان مصرف آن تقسیم شدهاند. دستهای مصرف آن را تا حد معمول مضر ندانسته و بلکه مفید میدانند. این دسته خواصی همچون خاصیت ضد التهابی و کاهش دردهای مفصلی به دلیل وجود ژلاتین، ضد افسردگی به دلیل دارا بودن ویتامین B، کاهش کلسترول LDL خون ، تقویتکننده سیستم گوارش به دلیل وجود آمینواسید گلایسین و… به مصرف پاستیل نسبت میدهند.
گروه مخالفان نیز، هیچ حد معمولی برای مصرف این خوراکی قائل نمیدانند و با بیان دلایلی از مضرات آن میگویند. آنها معتقدند که خواص تعریف شده برای این ماده جنبه تبلیغاتی دارد؛ چون در اولین قدم باید دانست که آن جز خوراکیهای با ارزش غذایی صفر است. آنها عقیده دارند که پروتئین ژلاتین از جمله بیارزشترین پروتئینها است و همچنین طعم دهندهها و مواد قندی موجود در آن بسیار مضر است.
طبق توصیه اغلب متخصصان تغذیه در صورت مصرف تنقلات پرکالری و بی خاصیت تا حد اعتدال، جایگزین نشدن با مواد خوراکی و رعایت مسائل بهداشتی و… مشکلی پیش نخواهد آمد.